To jedno z najczęściej zadawanych pytań przez projektantów, instalatorów oraz inwestorów z sektora zabezpieczeń. Odpowiedź nie jest jednoznaczna i – co istotne – zależy od szeregu czynników prawno-technicznych. W ocenie Zakładu TECHOM – jedynej w Polsce Jednostki Certyfikującej usługi projektowania systemów zabezpieczeń technicznych na zgodność z normą PN-EN 16763 – kluczowe znaczenie mają zarówno kontekst techniczny, jak i zakres odpowiedzialności projektanta.
🔍 Ramy prawne i techniczne – kiedy potrzebne są uprawnienia budowlane?
Ustawa Prawo budowlane przewiduje konieczność posiadania uprawnień budowlanych w specjalności instalacyjnej w zakresie:
- sieci, instalacji i urządzeń elektrycznych i elektroenergetycznych,
- instalacji telekomunikacyjnych (co może dotyczyć np. systemów CCTV).
W praktyce jednak projektowanie systemów zabezpieczeń technicznych (takich jak system alarmowy, system kontroli dostępu, system telewizji dozorowej, system depozytorów kluczy) nie zawsze wchodzi w zakres projektowania budowlanego. Zwłaszcza jeśli:
- instalacje te są projektowane w ramach wydzielonych systemów zasilania i transmisji danych, niepowiązanych z główną infrastrukturą budowlaną;
- projektowane są lokalnie, w ramach modernizacji lub doposażenia obiektu;
- nie zachodzą zmiany konstrukcyjne lub budowlane w obiekcie;
- obiekt budowlany już istnieje i nie jest nowoprojektowanym budynkiem.
✅ Przykładowe warunki, które wyłączają konieczność uprawnień budowlanych
Projekt systemu zabezpieczeń technicznych nie wymaga uprawnień budowlanych, gdy:
- systemy posiadają własne źródło zasilania i zasilanie awaryjne (np. UPS, akumulatory),
- stosowane są wydzielone trasy kablowe, niepołączone z innym okablowaniem budynku,
- zastosowane są dedykowane obwody zasilające z ochroną różnicowoprądową i nadprądową,
- projektant:
- ukończył kurs projektowania, instalowania, konserwacji, odbioru i eksploatacji systemów zabezpieczeń technicznych stopni 1-4/NO (np. w TECHOM), (tutaj link)
- posiada wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego,
- legitymuje się świadectwem SEP G1 do 1 kV,
- pracuje w firmie posiadającej certyfikat zgodności z PN-EN 16763 wydany np. przez TECHOM,
- koncesję MSWiA (jeśli dotyczy obiektów wymagających koncesji na podstawie ustawy o ochronie osób i mienia).
W takim przypadku, projekt systemu zabezpieczeń może być wykonany przez specjalistę bez uprawnień budowlanych – o ile nie wykracza poza swój zakres.
🛠️ Kiedy uprawnienia budowlane będą jednak wymagane?
Wymóg ten pojawia się, gdy:
- obiekt jest nowoprojektowany i projekt obejmuje całościowo instalacje elektryczne lub telekomunikacyjne;
- zakres prac projektowych wykracza poza sam system zabezpieczeń technicznych i obejmuje ogólnobudowlaną infrastrukturę energetyczną;
- wymagane jest zintegrowanie projektowanego systemu z głównymi instalacjami budynku.
W takich przypadkach, zgodnie z Prawem budowlanym, projektant musi posiadać odpowiednie uprawnienia budowlane.
📋 A co w przypadku przetargów?
W zamówieniach publicznych to Zamawiający określa wymagania wobec projektantów. Może np. wymagać:
- wykazania się posiadaniem uprawnień budowlanych,
- doświadczenia zawodowego w formie listy projektów zrealizowanych w ostatnich latach,
- certyfikacji usług projektowych zgodnie z normą PN-EN 16763.
Z tego względu, nawet jeśli nie ma wymogu ustawowego, Zamawiający może oczekiwać uprawnień lub doświadczenia, a brak spełnienia takich warunków może skutkować odrzuceniem oferty.
🧭 Jak potwierdzić kwalifikacje projektanta systemów zabezpieczeń?
Obowiązujące standardy branżowe i normatywne przewidują następujące formy potwierdzenia kompetencji:
- Kurs projektowania systemów zabezpieczeń technicznych – prowadzony przez niezależne placówki, np. TECHOM (zobacz ofertę kursu).
- Wpis na listę kwalifikowanych pracowników zabezpieczenia technicznego – zgodnie z ustawą o ochronie osób i mienia.
- Autoryzacja TECHOM – dokument branżowy, potwierdzający, że osoba i jej pracodawca działają zgodnie z wymaganiami PN-EN 16763.
- Certyfikat zgodności z PN-EN 16763 wydawany przez Jednostkę Certyfikującą TECHOM (tutaj link)
- Uprawnienia SEP G1 do 1kV – wymagane do pracy z instalacjami niskonapięciowymi.
📌 Podsumowanie
Projektowanie systemów zabezpieczeń technicznych nie zawsze wymaga uprawnień budowlanych. Jeśli projekt systemu zabezpieczeń technicznych jest realizowany w ramach istniejącej infrastruktury, z własnym zasilaniem i na podstawie wyodrębnionej dokumentacji technicznej, może być wykonany przez kwalifikowanego pracownika zabezpieczenia technicznego, który ukończył specjalistyczny kurs i posiada inne dokumenty, wymienione powyżej, z uwzględnieniem wymogów Zamawiającego. Natomiast w przypadku prac budowlanych lub nowych instalacji, konieczne mogą być uprawnienia budowlane.
Zawsze warto też sprawdzić konkretne wymagania Zamawiającego – zwłaszcza w zamówieniach publicznych – oraz rozważyć certyfikację zgodnie z PN-EN 16763, która staje się rynkowym standardem.
