W polskim systemie ochrony informacji niejawnych funkcjonują dwa podstawowe mechanizmy formalnego dopuszczenia do pracy z informacjami niejawnych: upoważnienie do dostępu do informacji niejawnych o klauzuli „ZASTRZEŻONE” oraz poświadczenie bezpieczeństwa (stosowane dla wyższych klauzul: „POUFNE”, „TAJNE”, „ŚCIŚLE TAJNE”).
Chociaż oba dokumenty mają na celu umożliwienie legalnego dostępu do chronionych informacji, różnią się zakresem, procedurą oraz organem odpowiedzialnym za ich wydanie. Poniżej przedstawiamy najważniejsze różnice – krok po kroku.
🔐 1. Klauzula tajności – zakres stosowania
| Dokument | Dotyczy klauzuli | Przeznaczenie |
| Upoważnienie | ZASTRZEŻONE | informacje niejawne o najniższej klauzuli tajności |
| Poświadczenie bezpieczeństwa | POUFNE, TAJNE, ŚCIŚLE TAJNE | informacje niejawne wymagające głębszej weryfikacji osoby |
➡️ Dostęp do informacji o klauzuli „ZASTRZEŻONE” można uzyskać na podstawie prostego upoważnienia wydanego przez kierownika jednostki organizacyjnej – bez konieczności przeprowadzania pełnego postępowania sprawdzającego.
🧾 2. Kto wydaje dokument?
- Upoważnienie do informacji „ZASTRZEŻONE” wydaje kierownik jednostki organizacyjnej (np. właściciel lub zarząd firmy, o czym piszemy w innym naszym artykule: artykuł o kierowniku jednostki organizacyjnej i kierowniku przedsiębiorcy, który samodzielnie ocenia zaufanie do pracownika.
- Poświadczenie bezpieczeństwa wydaje Agencja Bezpieczeństwa Wewnętrznego (ABW) lub Służba Kontrwywiadu Wojskowego (SKW) po przeprowadzeniu poszerzonego postępowania sprawdzającego lub pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych po przeprowadzeniu zwykłego postępowania sprawdzającego.
👥 W TECHOM wspieramy zarówno w przeprowadzeniu szkoleń z ochrony informacji niejawnych przygotowaniu dokumentacji do upoważnień, jak i w całym procesie uzyskiwania poświadczenia bezpieczeństwa – również w kontekście wymogów dla świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego.
📋 3. Zakres i długość procedury
- 📌 Upoważnienie może być wystawione nawet tego samego dnia – wystarczy przeszkolenie pracownika na szkoleniu z zakresu ochrony informacji niejawnych oraz złożenie przez pracownika odpowiedniego oświadczenia.
- ⏳ Poświadczenie bezpieczeństwa wymaga wszczęcia postępowania, zebrania danych o kandydacie, analiz przez ABW/SKW – co może potrwać kilka miesięcy, w praktyce około roku przy postępowaniach do klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”.
🛡️ 4. Obowiązki osoby upoważnionej lub poświadczonej
W obu przypadkach osoba dopuszczona do informacji niejawnych:
✅ musi przejść szkolenie z ochrony informacji niejawnych,
✅ podpisuje oświadczenie o odbyciu szkolenia z zakresu ochrony informacji niejawnych,
✅ jest zobowiązana do przestrzegania procedur bezpieczeństwa w jednostce.
Jednak osoba posiadająca poświadczenie bezpieczeństwa może brać udział w znacznie szerszym katalogu czynności z uwagi zachowanie rękojmi tajemnicy do wyższych klauzul.
🧠 5. Kiedy wystarczy upoważnienie, a kiedy wymagane jest poświadczenie?
| Sytuacja | Wymagany dokument |
| 🔸 Praca z dokumentami o klauzuli „ZASTRZEŻONE” w jednostce administracji lub firmie posiadającej zdolność do ich ochrony | Upoważnienie |
| 🔸 Udział w przetargu z dostępem do informacji „POUFNE” lub wyższych | Poświadczenie bezpieczeństwa |
| 🔸 Praca w systemach teleinformatycznych przetwarzających informacje niejawne | Poświadczenie bezpieczeństwa lub upoważnienie |
| 🔸 Pełnienie funkcji pełnomocnika ochrony | Poświadczenie bezpieczeństwa |
🏢 Jak TECHOM może pomóc?
Jako TECHOM:
- 🔐 Szkolimy osoby upoważniane do informacji niejawnych;
- 📑 Pomagamy przygotować dokumentację formalną;
- 🛠️ Doradzamy i wdrażamy zdolność do ochrony informacji niejawnych o klauzuli „ZASTRZEŻONE”,
- 🧑💼 Dostarczamy osoby funkcyjne w outsourcingu (pełnomocnik ochrony, administrator systemu teleinformatycznego, inspektor bezpieczeństwa teleinformatycznego, kierownik kancelarii tajnej lub niejawnej, kierownik punktu ewidencyjnego materiały niejawne o klauzuli „ZASTRZEŻONE”),
- 📘 Wspieramy w uzyskaniu świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego.
🔗 Sprawdź naszą ofertę:
👉 Zdolność do ochrony informacji niejawnych – klauzula „ZASTRZEŻONE”
👉 Świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego
✉️ Masz wątpliwości?
Skontaktuj się z nami – chętnie doradzimy, który dokument będzie wymagany w Twojej sytuacji i jak przejść cały proces szybko i bezbłędnie
