Jeśli Twoja firma planuje przetwarzać informacje niejawne (np. przy wdrażaniu świadectwo bezpieczeństwa przemysłowego), niezbędne będzie uzyskanie poświadczenia bezpieczeństwa dla wybranych pracowników.
W tym artykule wyjaśniamy:
- 🔍 na czym polega postępowanie sprawdzające,
- 📝 jak wygląda jego przebieg krok po kroku,
- ⏱️ ile trwa,
- 🛡️ co może opóźnić lub uniemożliwić uzyskanie poświadczenia.
🛡️ Czym jest postępowanie sprawdzające?
Postępowanie sprawdzające to proces prowadzony przez służby, którego celem jest ocena, czy dana osoba daje rękojmię zachowania tajemnicy – czyli czy można jej bezpiecznie powierzyć dostęp do informacji niejawnych. Wynikiem tego postępowania jest wydanie (lub odmowa wydania) poświadczenia bezpieczeństwa osobowego.
🧾 Kto podlega postępowaniu sprawdzającemu?
W każdej firmie, która planuje przetwarzać informacje niejawne o klauzuli „poufne”, „tajne” lub „ściśle tajne”, postępowaniu podlegają m.in.:
- kierownik jednostki organizacyjnej,
- pełnomocnik ds. ochrony informacji niejawnych,
- administrator systemu teleinformatycznego,
- pracownicy mający dostęp do informacji niejawnych,
- inne osoby wskazane we wniosku przez kierownika jednostki organizacyjnej.
🧩 Jak wygląda postępowanie sprawdzające ABW – krok po kroku?
- Wybór klauzuli
- Postępowania sprawdzające do klauzuli „poufne” przeprowadza pełnomocnik ochrony na polecenie kierownika jednostki organizacyjnej. Jest to tzw. zwykłe postępowanie sprawdzające.
- Postępowanie sprawdzające do klauzul „tajne” lub „ściśle tajne” przeprowadza ABW lub SKW – jest to poszerzone postępowanie sprawdzające.
- Zakres sprawdzenia
W toku postępowania sprawdzającego dokonuje się ustaleń dotyczących osoby sprawdzanej m.in. w zakresie:
- stylu życia, środowiska zawodowego i prywatnego,
- powiązań z osobami lub organizacjami prowadzącymi działalność szpiegowską, terrorystyczną lub sabotażową,
- ewentualnych, zadłużeń, uzależnień itp.,
- podatności na szantaż lub wywieranie presji,
- niewłaściwego postępowania z informacjami niejawnymi,
- ukrywania lub zatajania informacji w ankiecie bezpieczeństwa osobowego,
Szczegółowy zakres zwykłego i poszerzonego postępowania sprawdzającego jest określony w art. 24 Ustawy o ochronie informacji niejawnych.
- Wydanie decyzji
- Jeśli wynik postępowania sprawdzającego jest pozytywny → osoba otrzymuje poświadczenie bezpieczeństwa określonej klauzuli (np. „poufne”, „tajne”).
- Jeśli wynik jest negatywny → otrzymuje się decyzję odmowną z pouczeniem o możliwości odwołania.
⏱️ Ile trwa postępowanie sprawdzające?
Czas trwania zależy od klauzuli:
| Klauzula | Czas maksymalny |
|---|---|
| „Poufne” | do 6 miesięcy (często dłużej) |
| „Tajne” / „Ściśle tajne” | do 6 miesięcy (często dłużej) |
W praktyce postępowania mogą trwać nawet 9–12 miesięcy, zwłaszcza jeśli występują zależności zagraniczne, rozległa sieć powiązań, zadłużenie lub niejasna historia zawodowa.
⚠️ Co może opóźnić lub uniemożliwić uzyskanie poświadczenia?
- brak niezbędnych dokumentów lub błędy formalne,
- długi lub zobowiązania finansowe,
- niejasne relacje z obcokrajowcami,
- wcześniejsze konflikty z prawem lub służbami,
- zatajenie faktów – nawet drobnych.
✅ Co po uzyskaniu poświadczenia?
Poświadczenie jest ważne przez:
- 📌 10 lat (klauzula „poufne”),
- 📌 7 lat („tajne”),
- 📌 5 lat („ściśle tajne”).
Podsumowanie
Postępowanie sprawdzające ABW to jeden z fundamentów systemu ochrony informacji niejawnych w Polsce. Jego prawidłowe przejście otwiera drogę do realizacji kontraktów z sektora publicznego, udziału w przetargach obronnych i wdrożenia świadectwa bezpieczeństwa przemysłowego. To proces wymagający rzetelności, cierpliwości i przygotowania. W tym wszystkim wspiera TECHOM.
